Summary ေရးဖို႕အခက္အခဲျဖစ္ေနသလား

ေဆာင္းပါးရွင္ - ကိုညီညီ ( ေတာင္ၾကီး )

.

ရုပ္ရွင္တစ္ကားၾကည္႕ျပီးျပန္လာတဲ႕အခါ ကြ်န္ေတာ္တို႕ဟာ အေတြ႕အၾကံဳေတြကို ျပန္ေျပာတတ္ၾကတယ္။ ရုပ္ရွင္ထဲက ဘယ္သူရိုက္တာ၊ ဘယ္သူ႕ရဲ႕ဝတၳဳနဲ႕ မင္းသမီး၊ မင္းသားက ဘယ္သူ၊ ဘာအေၾကာင္းရိုက္ထားတာ စသျဖင္႕ မိမိကုိယ္ကိုျပန္ေျဖတဲ႕ပံုစံမ်ိဳးနဲ႕ ျပန္ေျပာၾကတယ္။ ၾကည္႕ထားတဲ႕ဇာတ္ေၾကာင္းဇာတ္ကြက္ေတြရဲ႕အဓိကအေၾကာင္းအရာကို လိုရင္းတိုရွင္း နဲ႕ ထိထိမိမိေျပာတာ Summary - အက်ဥ္းခ်ဳပ္လို႕ ေခၚပါတယ္။ ရုပ္ရွင္ေလာကမွာ သတ္သတ္မွတ္မွတ္အေခၚအေဝၚရွိႏုိင္ေပမယ္႕ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားကိုေလ႕လာတဲ႕အခါမွာေတာ႕ Summary လို႕ သံုးၾကတယ္။

.

ခရီးတစ္ခုသြားျပီးျပန္လာတဲ႕အခါမွာလည္း ဘယ္ကိုသြားတယ္၊ ဘာကားနဲ႕သြားတယ္၊ ဘယ္သူေတြပါတယ္၊ ဘယ္မွာတည္းတယ္ .. ဘာစားတယ္၊ ဘယ္ေလာက္ေပ်ာ္စရာေကာင္းတယ္ စတဲ႕ အေၾကာင္းအရာေတြကို နားေထာင္မယ္႕သူက ရိုက္စစ္စရာမလိုပဲ စီကာပတ္ကံုး လိပ္ပတ္လည္ေအာင္ ျပန္ေျပာတတ္တာကုိလည္း Summarize လုပ္တယ္လို႕ေျပာလို႕ရပါတယ္။ ခပ္တုိတို နဲ႕ ေလေၾကာမရွည္ပဲ ေျပာခ်င္တဲ႕အေၾကာင္းအရာကို မတိုလြန္း မရွည္လြန္းေျပာတတ္တဲ႕အခါ မိတ္ေဆြေလ႕လာေနတဲ႕ ဘာသာစကားကို “ တတ္ေျမာက္ျခင္းအစျပဳျပီ ” လို႕ ေျပာလို႕ရျပန္ပါတယ္။

.

.

ဒါေတြအားလံုးဟာ ခက္သလားဆိုေတာ႕ မခက္ပါဘူး။ ျမန္မာျဖစ္တဲ႕ကြ်န္ေတာ္တို႕ဟာ ျမန္မာလိုျပန္ေျပာရတာေလာက္ အားရတာမရွိပါဘူး။ ဒီလိုပါပဲ ျမန္မာစာေရးတာေတာင္မွ ရံုးသံုးသတင္းစာစကားနဲ႕ေရးတာထက္ အရပ္ေျပာစကားလို ေျခပစ္လက္ပစ္ေရးလိုက္ရတာကမွ လိႈက္လိႈက္လွဲလွဲေက်နပ္ျခင္းအရသာကို ခံစားဖူးၾကမွာပါ။

.

အခုခက္ေနတာက အဂၤလိပ္စာ။ မိခင္ဘာသာစကားမဟုတ္တာရယ္ ဖတ္ရတဲ႕စာကိုဘယ္ေလာက္နားလည္သလဲဆိုတာရယ္ကို ဆန္းစစ္တဲ႕အခါ အဂၤလိပ္စာကိုဒုတိယဘာသာစကားအျဖစ္ေျပာသူ Second Language Speaker ေတြျဖစ္တဲ႕ကြ်န္ေတာ္တို႕မွာ မေရးႏုိင္၊ မဖတ္ႏုိင္ အက်ဥ္းထဲအၾကပ္ထဲကို ေရာက္တတ္ၾကပါတယ္။

.

.

Summary ဆိုတာ အဆန္းၾကီးေတာ႕မဟုတ္ပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ငယ္ငယ္တုန္းက အလယ္တန္းမွာစသင္ရတဲ႕ စကားေျပပါပဲ။ အဲဒီတုန္းကေတာ႕ ခက္ဆစ္ခဲရာ ကဗ်ာကေန နားလည္ေအာင္ျပန္ရတာျဖစ္ေတာ႕ စကားလံုးရွားပါတယ္။ ဒါေပမယ္႕ စာပုိဒ္တစ္ခုကိုေပးထားျပီး “ အေပၚကစာပုိဒ္က ဘာကိုေျပာထားတာလဲ ” ဆိုတဲ႕ေမးခြန္းမ်ိဳးက ကြ်န္ေတာ္တို႕ငယ္စဥ္ေက်ာင္းသားဘဝမွာ အေမးမခံခဲ႕ရေတာ႕ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေျပာတတ္ဖို႕ရာ အေလ႕အက်င္႕မရခဲ႕ၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႕ အခုလို အဂၤလိပ္စာနဲ႕ နဖူးေတြ႕ဒူးေတြ႕ေတြ႕ရတဲ႕အခါ ကြ်န္ေတာ္တို႕ျမန္မာေတြ မရင္းႏွီးတဲ႕နယ္ပယ္ထဲမွာ ေယာင္လည္လည္ျဖစ္ေနရတာ ၾကီးျပင္းခဲ႕ရတဲ႕စာသင္စံနစ္ကိုလည္း အပစ္မဖို႕ရက္ေတာ႕ပါဘူး။

.

အဓိက ကိုယ္ဖတ္ထားတဲ႕စာပုိဒ္ကို ဘယ္ေလာက္နားလည္သလဲဆိုတာက အကၡရာက်ပါတယ္။ နားလည္တာကို ျပန္ေရးျပရမွာျဖစ္ေတာ႕ မူလစာပိုဒ္ထဲမွာပါတဲ႕စာေၾကာင္းေတြကုိ တုိက္ရုိက္ကူးေရးလိုက္လို႕မရပါဘူး။ အဲဒီလိုေရးမိရင္ စာစစ္သူေပးတဲ႕အမွတ္ရမွာမဟုတ္သလို ဖတ္သာဖတ္ေနတယ္ နားမလည္ဘူး လို႕ အထင္ခံရစရာရွိပါတယ္။

.

.

ဒါေၾကာင္႕ ေပးထားတဲ႕အဂၤလိပ္စာတစ္ပုဒ္ရဲ႕ Summary တစ္ပုဒ္ေရးဖို႕အတြက္ ဥပေဒသေတြက

.

၁.. မူလေပးထားတဲ႕စာပုိဒ္ကုိ ျပန္မကူးပါနဲ႕ (Do not rewrite the original piece)

.

၂.. ကိုယ္ျပန္ေရးမယ္႕စာပိုဒ္ - Summary ကုိ မူရင္းစာပိုဒ္ထက္တိုေအာင္ေရးပါ (Keep your summary short)

.

၃.. ျပန္ေရးတဲ႕အခါ ကိုယ္ပုိင္အေရးအသားနဲ႕ေရးပါ (Use your own wording)

.

၄.. စာပိုဒ္ရဲ႕မူလအေၾကာင္းအရာနဲ႕အႏွစ္သာရကို ျပန္လည္ဖြဲ႕ဆိုပါ (Refer to the central and main ideas of the original piece)

.

၅.. ေမးခြန္းစားလံုးေတြျဖစ္တဲ႕ Who, What, When, Where, Why နဲ႕ How စာလံုးေတြကုိ စိတ္ထဲမွာထားျပီးဖတ္က်င္႕ပါ (Read with Who, What, When, Where, Why and How questions in mind)

.

၆.. မူလစာပုိဒ္မွာေဆြးေႏြးထားတဲ႕ေခါင္းစဥ္အေပၚမွာ မိမိရဲ႕ထင္ျမင္ခ်က္ကုိ “ ထည္႕မေရးပါနဲ႕ ” (Do not put in your opinion of the issue or topic discussed in the original piece) စတာေတြကုိ သတိထားရပါမယ္။

.

.

ဒါ႕အျပင္ စာပိုဒ္တစ္ခုလံုးရဲ႕အဓိကေက်ာရုိးကုိ ပထမစာပိုဒ္မွာျခယ္မႈန္းထားတတ္တဲ႕ စာေရးဆရာအမ်ားစုရဲ႕ ေရးေလ႕ေရးက်င္႕ကို သတိမူျပီး ထိပ္ဆံုးေဖာ္ျပခ်က္ - The Introduction or First Paragraph မွာ ဆြဲယူမွတ္ထားရပါမယ္။ သူ႕ေအာက္ကမွ ဆင္႕ပြားအေၾကာင္းအရာေတြကို အကုန္လိုက္မွတ္ထားစရာမလိုပဲ အားသန္သလို အေရာင္ျခယ္ - Highlight လုပ္ထားတာမ်ိဳး၊ မွတ္စုထုတ္ - Take Note လုပ္ထားတာမ်ိဳး ဒါမွမဟုတ္ အတုိအစေလးေတြအေနနဲ႕မွတ္ထား - Tips ထုတ္ထားတာမ်ိဳးေလ႕က်င္႕မယ္ဆုိရင္ ေရးရတာ လက္ေတာ္ေတာ္သြက္လာႏုိင္ပါတယ္။

.

ဒါေပမယ္႕ ဘာပဲေျပာေျပာ ေပးထားတဲ႕အဂၤလိပ္စာပိုဒ္ကို နားမလည္ရင္ေတာ႕ ဘာကိုျပန္ေရးရမယ္ဆုိတာ လမ္းစေပ်ာက္ေနမွာေတာ႕ အမွန္ပါပဲ။ ဒါေၾကာင္႕ ဖတ္မိသမွ် ရင္ထဲစြဲေအာင္ တတ္ႏုိင္သေလာက္မွတ္ရင္း စာေရးသူရဲ႕ဆိုလိုရင္းကို အပိုင္းပိုင္းခုတ္ထစ္ျပီး ခြဲျခားမွတ္သားတတ္ရင္ အလြန္အသံုးဝင္မွာပါ။ စမ္းၾကည္႕မွလည္း အသံုးဝင္တာကို လက္ေတြ႕ခံစားရသလို အဂၤလိပ္စာဖတ္ျခင္းေၾကာင္႕ အသိပညာၾကြယ္တဲ႕အရသာကိုလည္း တင္းျပည္႕က်ပ္ျပည္႕ရရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။

.

.

Summary ရဲ႕အစမွာ စာေရးဆရာ “ -- ” က “ --- ” စာအုပ္/ေဆာင္းပါးမွာ “ -- ” အေၾကာင္းအရာကိုေရးထားပါတယ္ဆုိတာနဲ႕ စေလ႕ရွိၾကတယ္။ မွန္ပါတယ္။ အဓိက အဲဒီလိုအေရးၾကီးတဲ႕အခ်က္ေတြကို မ်က္ေတာင္ဖြင္႕ - Quotation Mark ၾကားထဲမွာထည္႕ေရးဖို႕လိုတယ္။ ဒါမွလည္း ဒီအေၾကာင္းအရာေတြဟာ ဘယ္ေလာက္အေရးၾကီးတယ္ဆုိတာ စာစစ္သူက ခ်က္ခ်င္းသိျမင္ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

.

စာပုိဒ္ထဲကစာသားတစ္ခုခုကို ယူသံုးမွျဖစ္မယ္ဆိုရင္လည္း အထက္ကေျပာခဲ႕သလုိ “ – ” မ်က္ေတာင္ဖြင္႕ထဲထည္႕ျပီး ဘယ္အပိုဒ္က ဘာအေၾကာင္းအရာကို ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္ဆုိျပီး မူရင္းအတိုင္း ေရးျပရပါမယ္။ အဂၤလိပ္လိုဥပမာေရးျပရရင္ .. Example: In the feature article "Four Kinds of Reading," the author, Donald Hall, explains his opinion about different types of reading. ဆိုတဲ႕ပံုစံမ်ိဳးေလးနဲ႕ေပါ႕။

.

ေနာက္ထပ္သတိထားရမွာက Summary ဆုိတာ စာရင္းစာရြက္မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႕ နံပါတ္တပ္ျပီးေရးရင္ မမွန္ကန္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႕ မူရင္းအဂၤလိပ္စာပိုဒ္မွာ သူ႕ဟာသူနံပါတ္တပ္ထားေပမယ္႕ Summary ျပန္ေရးတဲ႕သူက အလြန္ဆံုး မ်က္ေတာင္ဖြင္႕ - Quotation Mark ထဲထည္႕ျပီးကူးယူမွီျငမ္းတာေလာက္ကိုသာ လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။

.

.

ဒီအဆင္႕ကိုမေရာက္ႏုိင္တဲ႕ စာဖတ္သူျမန္မာမ်ားရဲ႕ဒုကၡကလည္း တစ္မ်ိဳးတစ္ဖံုရွိေနျပန္တယ္။ အစကေနအဆံုးအထိဖတ္ဖို႕လုပ္ရင္း မသိတဲ႕စာလံုးတစ္လံုးေတြ႕တုိင္း ဘာသာျပန္အဘိဓာန္လွန္ရွာေနရတဲ႕ဒုကၡပါ။ ဒီေနရာမွာ အဘိဓာန္သံုးတဲ႕သူအခ်င္းအခ်င္း အျမင္မတူတာရွိပါေသးတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က အဂၤလိပ္-အဂၤလိပ္အဘိဓာန္သံုးမွ အဂၤလိပ္စာတတ္မယ္ဆုိျပီးေျပာၾကတယ္။ ဒါက အေျခခံရွိျပီးသူမ်ားအတြက္ေတာ႕ လြယ္ကူပါလိမ္႕မယ္။

.

ၾကီးျပင္းတာမတူရံုမက အေျခခံပညာေရခံေျမခံမတူညီတဲ႕ ျမန္မာေတြၾကားမွာ ေနရာတကာ အဂၤလိပ္-အဂၤလိပ္အဘိဓာန္ကုိ အတင္းသံုးခိုင္းလို႕မရပါဘူး။ ငါးပိစားျပီးၾကီးလာၾကတဲ႕ျမန္မာေတြ အဂၤလိပ္-ျမန္မာဘာသာျပန္အဘိဓာန္သံုးတာ ဘယ္သူကမ်ားအျပစ္ေျပာေနၾကပါသလဲလို႕ စဥ္းစားမိပါတယ္။ မသိတာကုိ သိေအာင္အရင္လုပ္ရပါလိမ္႕မယ္။ ျမန္မာလိုသိမွလြယ္တဲ႕ျမန္မာေတြကုိ ျမန္မာ႕နည္းျမန္မာ႕ဟန္နဲ႕ သိခြင္႕ေပးသင္႕ပါတယ္။ ဒီကမွ ကြ်မ္းက်င္လာတဲ႕အခါ ေနာက္တစ္ဆင္႕တက္ျပီး အဂၤလိပ္-အဂၤလိပ္အဘိဓာန္ကို သံုးၾကပါေစ။

.

.

ပုိျပီး အသိပညာၾကြယ္လာတဲ႕အခါ လက္ကိုင္ဖုန္းေပၚမွာရွာမလား? အင္တာနက္ေပၚ Google it လုပ္မလား? သတင္းဖတ္မလား? အတင္းဖတ္မလား? အစစအရာရာကိုလုပ္ႏုိင္လာပါျပီ။ ဒီေနရာမွာ အေရးၾကီးတာက အဂၤလိပ္စာကို အေထြးလိုက္ၾကီးေတြ႕တုိင္း လန္႕မေနဖို႕ပါပဲ။ အစပိုင္းမွာေျပာခဲ႕သလို စာေရးသူက သူ႕လုိရင္းကုိ စာပိုဒ္ေတြမွာ တစ္မ်ိဳးနည္းနည္းထည္႕သြင္းထားတာကို အစလိုက္ေဖာ္ႏုိင္ဖုိ႕ပဲ အေရးၾကီးတာပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕ တစ္လံုးတည္းတစ္ခဲတည္းျဖစ္ေနတဲ႕စာပိုဒ္ကိုေတြ႕တဲ႕အခါ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ - Break Down လုပ္လုိက္ဖို႕လုိပါတယ္။

.

ခက္တယ္လုိ႕ထင္ထားတဲ႕စာပိုဒ္ကို အပိုင္းေလးေတြခဲြဲျပီး နားလည္ေအာင္ၾကိဳစားဖို႕ဆိုလိုတာပါ။ အဲဒီထဲကေနမွ ေမးခြန္းစာလံုးေတြျဖစ္တဲ႕ Who, What, When, Where, Why နဲ႕ How စာလံုးေတြကုိ ကိုယ္တိုင္ေမး ကိုယ္တုိင္ခ်ေရးျပီး အားလံုးကိုျပန္ဆက္စပ္ေရးလိုက္တဲ႕အခါ သပ္ရပ္လွပအဓိပၸာယ္ရွိတဲ႕ Summary ေကာင္းတစ္ပုဒ္ ရရွိလာမွာျဖစ္တဲ႕အေၾကာင္း နည္းလမ္းေပးလိုက္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ္႕ စာပိုဒ္အဆံုးမွာေတာ႕ မိမိကဘယ္လုိထင္တယ္ဆိုတဲ႕ ထင္ျမင္ခ်က္ - Opinion ကိုေတာ႕ ထည္႕မေရးလိုက္ပါနဲ႕။

.

ခင္မင္လ်က္

.

11-17-2015

.

.

.

Myanmar Unicode Version:

.

.

“ Summary ရေးဖို့အခက်အခဲဖြစ်နေသလား ”

ဆောင်းပါးရှင် - ကိုညီညီ ( တောင်ကြီး )

.

ရုပ်ရှင်တစ်ကားကြည့်ပြီးပြန်လာတဲ့အခါ ကျွန်တော်တို့ဟာ အတွေ့အကြုံတွေကို ပြန်ပြောတတ်ကြတယ်။ ရုပ်ရှင်ထဲက ဘယ်သူရိုက်တာ၊ ဘယ်သူ့ရဲ့ဝတ္ထုနဲ့ မင်းသမီး၊ မင်းသားက ဘယ်သူ၊ ဘာအကြောင်းရိုက်ထားတာ စသဖြင့် မိမိကိုယ်ကိုပြန်ဖြေတဲ့ပုံစံမျိုးနဲ့ ပြန်ပြောကြတယ်။ ကြည့်ထားတဲ့ဇာတ်ကြောင်းဇာတ်ကွက်တွေရဲ့အဓိကအကြောင်းအရာကို လိုရင်းတိုရှင်း နဲ့ ထိထိမိမိပြောတာ Summary - အကျဉ်းချုပ်လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ရုပ်ရှင်လောကမှာ သတ်သတ်မှတ်မှတ်အခေါ်အဝေါ်ရှိနိုင်ပေမယ့် အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားကိုလေ့လာတဲ့အခါမှာတော့ Summary လို့ သုံးကြတယ်။

.

ခရီးတစ်ခုသွားပြီးပြန်လာတဲ့အခါမှာလည်း ဘယ်ကိုသွားတယ်၊ ဘာကားနဲ့သွားတယ်၊ ဘယ်သူတွေပါတယ်၊ ဘယ်မှာတည်းတယ် .. ဘာစားတယ်၊ ဘယ်လောက်ပျော်စရာကောင်းတယ် စတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို နားထောင်မယ့်သူက ရိုက်စစ်စရာမလိုပဲ စီကာပတ်ကုံး လိပ်ပတ်လည်အောင် ပြန်ပြောတတ်တာကိုလည်း Summarize လုပ်တယ်လို့ပြောလို့ရပါတယ်။ ခပ်တိုတို နဲ့ လေကြောမရှည်ပဲ ပြောချင်တဲ့အကြောင်းအရာကို မတိုလွန်း မရှည်လွန်းပြောတတ်တဲ့အခါ မိတ်ဆွေလေ့လာနေတဲ့ ဘာသာစကားကို “ တတ်မြောက်ခြင်းအစပြုပြီ ” လို့ ပြောလို့ရပြန်ပါတယ်။

.

.

ဒါတွေအားလုံးဟာ ခက်သလားဆိုတော့ မခက်ပါဘူး။ မြန်မာဖြစ်တဲ့ကျွန်တော်တို့ဟာ မြန်မာလိုပြန်ပြောရတာလောက် အားရတာမရှိပါဘူး။ ဒီလိုပါပဲ မြန်မာစာရေးတာတောင်မှ ရုံးသုံးသတင်းစာစကားနဲ့ရေးတာထက် အရပ်ပြောစကားလို ခြေပစ်လက်ပစ်ရေးလိုက်ရတာကမှ လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲကျေနပ်ခြင်းအရသာကို ခံစားဖူးကြမှာပါ။

.

အခုခက်နေတာက အင်္ဂလိပ်စာ။ မိခင်ဘာသာစကားမဟုတ်တာရယ် ဖတ်ရတဲ့စာကိုဘယ်လောက်နားလည်သလဲဆိုတာရယ်ကို ဆန်းစစ်တဲ့အခါ အင်္ဂလိပ်စာကိုဒုတိယဘာသာစကားအဖြစ်ပြောသူ Second Language Speaker တွေဖြစ်တဲ့ကျွန်တော်တို့မှာ မရေးနိုင်၊ မဖတ်နိုင် အကျဉ်းထဲအကြပ်ထဲကို ရောက်တတ်ကြပါတယ်။

.

.

Summary ဆိုတာ အဆန်းကြီးတော့မဟုတ်ပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့ငယ်ငယ်တုန်းက အလယ်တန်းမှာစသင်ရတဲ့ စကားပြေပါပဲ။ အဲဒီတုန်းကတော့ ခက်ဆစ်ခဲရာ ကဗျာကနေ နားလည်အောင်ပြန်ရတာဖြစ်တော့ စကားလုံးရှားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စာပိုဒ်တစ်ခုကိုပေးထားပြီး “ အပေါ်ကစာပိုဒ်က ဘာကိုပြောထားတာလဲ ” ဆိုတဲ့မေးခွန်းမျိုးက ကျွန်တော်တို့ငယ်စဉ်ကျောင်းသားဘဝမှာ အမေးမခံခဲ့ရတော့ အကျဉ်းချုပ်ပြောတတ်ဖို့ရာ အလေ့အကျင့်မရခဲ့ကြပါဘူး။ ဒါကြောင့် အခုလို အင်္ဂလိပ်စာနဲ့ နဖူးတွေ့ဒူးတွေ့တွေ့ရတဲ့အခါ ကျွန်တော်တို့မြန်မာတွေ မရင်းနှီးတဲ့နယ်ပယ်ထဲမှာ ယောင်လည်လည်ဖြစ်နေရတာ ကြီးပြင်းခဲ့ရတဲ့စာသင်စံနစ်ကိုလည်း အပစ်မဖို့ရက်တော့ပါဘူး။

.

အဓိက ကိုယ်ဖတ်ထားတဲ့စာပိုဒ်ကို ဘယ်လောက်နားလည်သလဲဆိုတာက အက္ခရာကျပါတယ်။ နားလည်တာကို ပြန်ရေးပြရမှာဖြစ်တော့ မူလစာပိုဒ်ထဲမှာပါတဲ့စာကြောင်းတွေကို တိုက်ရိုက်ကူးရေးလိုက်လို့မရပါဘူး။ အဲဒီလိုရေးမိရင် စာစစ်သူပေးတဲ့အမှတ်ရမှာမဟုတ်သလို ဖတ်သာဖတ်နေတယ် နားမလည်ဘူး လို့ အထင်ခံရစရာရှိပါတယ်။

.

.

ဒါကြောင့် ပေးထားတဲ့အင်္ဂလိပ်စာတစ်ပုဒ်ရဲ့ Summary တစ်ပုဒ်ရေးဖို့အတွက် ဥပဒေသတွေက

.

၁.. မူလပေးထားတဲ့စာပိုဒ်ကို ပြန်မကူးပါနဲ့ (Do not rewrite the original piece)

.

၂.. ကိုယ်ပြန်ရေးမယ့်စာပိုဒ် - Summary ကို မူရင်းစာပိုဒ်ထက်တိုအောင်ရေးပါ (Keep your summary short)

.

၃.. ပြန်ရေးတဲ့အခါ ကိုယ်ပိုင်အရေးအသားနဲ့ရေးပါ (Use your own wording)

.

၄.. စာပိုဒ်ရဲ့မူလအကြောင်းအရာနဲ့အနှစ်သာရကို ပြန်လည်ဖွဲ့ဆိုပါ (Refer to the central and main ideas of the original piece)

.

၅.. မေးခွန်းစားလုံးတွေဖြစ်တဲ့ Who, What, When, Where, Why နဲ့ How စာလုံးတွေကို စိတ်ထဲမှာထားပြီးဖတ်ကျင့်ပါ (Read with Who, What, When, Where, Why and How questions in mind)

.

၆.. မူလစာပိုဒ်မှာဆွေးနွေးထားတဲ့ခေါင်းစဉ်အပေါ်မှာ မိမိရဲ့ထင်မြင်ချက်ကို “ ထည့်မရေးပါနဲ့ ” (Do not put in your opinion of the issue or topic discussed in the original piece) စတာတွေကို သတိထားရပါမယ်။

.

.

ဒါ့အပြင် စာပိုဒ်တစ်ခုလုံးရဲ့အဓိကကျောရိုးကို ပထမစာပိုဒ်မှာခြယ်မှုန်းထားတတ်တဲ့ စာရေးဆရာအများစုရဲ့ ရေးလေ့ရေးကျင့်ကို သတိမူပြီး ထိပ်ဆုံးဖော်ပြချက် - The Introduction or First Paragraph မှာ ဆွဲယူမှတ်ထားရပါမယ်။ သူ့အောက်ကမှ ဆင့်ပွားအကြောင်းအရာတွေကို အကုန်လိုက်မှတ်ထားစရာမလိုပဲ အားသန်သလို အရောင်ခြယ် - Highlight လုပ်ထားတာမျိုး၊ မှတ်စုထုတ် - Take Note လုပ်ထားတာမျိုး ဒါမှမဟုတ် အတိုအစလေးတွေအနေနဲ့မှတ်ထား - Tips ထုတ်ထားတာမျိုးလေ့ကျင့်မယ်ဆိုရင် ရေးရတာ လက်တော်တော်သွက်လာနိုင်ပါတယ်။

.

ဒါပေမယ့် ဘာပဲပြောပြော ပေးထားတဲ့အင်္ဂလိပ်စာပိုဒ်ကို နားမလည်ရင်တော့ ဘာကိုပြန်ရေးရမယ်ဆိုတာ လမ်းစပျောက်နေမှာတော့ အမှန်ပါပဲ။ ဒါကြောင့် ဖတ်မိသမျှ ရင်ထဲစွဲအောင် တတ်နိုင်သလောက်မှတ်ရင်း စာရေးသူရဲ့ဆိုလိုရင်းကို အပိုင်းပိုင်းခုတ်ထစ်ပြီး ခွဲခြားမှတ်သားတတ်ရင် အလွန်အသုံးဝင်မှာပါ။ စမ်းကြည့်မှလည်း အသုံးဝင်တာကို လက်တွေ့ခံစားရသလို အင်္ဂလိပ်စာဖတ်ခြင်းကြောင့် အသိပညာကြွယ်တဲ့အရသာကိုလည်း တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ရရှိမှာဖြစ်ပါတယ်။

.

.

Summary ရဲ့အစမှာ စာရေးဆရာ “ -- ” က “ --- ” စာအုပ်/ဆောင်းပါးမှာ “ -- ” အကြောင်းအရာကိုရေးထားပါတယ်ဆိုတာနဲ့ စလေ့ရှိကြတယ်။ မှန်ပါတယ်။ အဓိက အဲဒီလိုအရေးကြီးတဲ့အချက်တွေကို မျက်တောင်ဖွင့် - Quotation Mark ကြားထဲမှာထည့်ရေးဖို့လိုတယ်။ ဒါမှလည်း ဒီအကြောင်းအရာတွေဟာ ဘယ်လောက်အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ စာစစ်သူက ချက်ချင်းသိမြင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

.

စာပိုဒ်ထဲကစာသားတစ်ခုခုကို ယူသုံးမှဖြစ်မယ်ဆိုရင်လည်း အထက်ကပြောခဲ့သလို “ – ” မျက်တောင်ဖွင့်ထဲထည့်ပြီး ဘယ်အပိုဒ်က ဘာအကြောင်းအရာကို ကူးယူဖော်ပြပါတယ်ဆိုပြီး မူရင်းအတိုင်း ရေးပြရပါမယ်။ အင်္ဂလိပ်လိုဥပမာရေးပြရရင် .. Example: In the feature article "Four Kinds of Reading," the author, Donald Hall, explains his opinion about different types of reading. ဆိုတဲ့ပုံစံမျိုးလေးနဲ့ပေါ့။

.

နောက်ထပ်သတိထားရမှာက Summary ဆိုတာ စာရင်းစာရွက်မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် နံပါတ်တပ်ပြီးရေးရင် မမှန်ကန်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် မူရင်းအင်္ဂလိပ်စာပိုဒ်မှာ သူ့ဟာသူနံပါတ်တပ်ထားပေမယ့် Summary ပြန်ရေးတဲ့သူက အလွန်ဆုံး မျက်တောင်ဖွင့် - Quotation Mark ထဲထည့်ပြီးကူးယူမှီငြမ်းတာလောက်ကိုသာ လုပ်နိုင်ပါတယ်။

.

.

ဒီအဆင့်ကိုမရောက်နိုင်တဲ့ စာဖတ်သူမြန်မာများရဲ့ဒုက္ခကလည်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံရှိနေပြန်တယ်။ အစကနေအဆုံးအထိဖတ်ဖို့လုပ်ရင်း မသိတဲ့စာလုံးတစ်လုံးတွေ့တိုင်း ဘာသာပြန်အဘိဓာန်လှန်ရှာနေရတဲ့ဒုက္ခပါ။ ဒီနေရာမှာ အဘိဓာန်သုံးတဲ့သူအချင်းအချင်း အမြင်မတူတာရှိပါသေးတယ်။ တစ်ချို့က အင်္ဂလိပ်-အင်္ဂလိပ်အဘိဓာန်သုံးမှ အင်္ဂလိပ်စာတတ်မယ်ဆိုပြီးပြောကြတယ်။ ဒါက အခြေခံရှိပြီးသူများအတွက်တော့ လွယ်ကူပါလိမ့်မယ်။

.

ကြီးပြင်းတာမတူရုံမက အခြေခံပညာရေခံမြေခံမတူညီတဲ့ မြန်မာတွေကြားမှာ နေရာတကာ အင်္ဂလိပ်-အင်္ဂလိပ်အဘိဓာန်ကို အတင်းသုံးခိုင်းလို့မရပါဘူး။ ငါးပိစားပြီးကြီးလာကြတဲ့မြန်မာတွေ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာဘာသာပြန်အဘိဓာန်သုံးတာ ဘယ်သူကများအပြစ်ပြောနေကြပါသလဲလို့ စဉ်းစားမိပါတယ်။ မသိတာကို သိအောင်အရင်လုပ်ရပါလိမ့်မယ်။ မြန်မာလိုသိမှလွယ်တဲ့မြန်မာတွေကို မြန်မာ့နည်းမြန်မာ့ဟန်နဲ့ သိခွင့်ပေးသင့်ပါတယ်။ ဒီကမှ ကျွမ်းကျင်လာတဲ့အခါ နောက်တစ်ဆင့်တက်ပြီး အင်္ဂလိပ်-အင်္ဂလိပ်အဘိဓာန်ကို သုံးကြပါစေ။

.

.

ပိုပြီး အသိပညာကြွယ်လာတဲ့အခါ လက်ကိုင်ဖုန်းပေါ်မှာရှာမလား? အင်တာနက်ပေါ် Google it လုပ်မလား? သတင်းဖတ်မလား? အတင်းဖတ်မလား? အစစအရာရာကိုလုပ်နိုင်လာပါပြီ။ ဒီနေရာမှာ အရေးကြီးတာက အင်္ဂလိပ်စာကို အထွေးလိုက်ကြီးတွေ့တိုင်း လန့်မနေဖို့ပါပဲ။ အစပိုင်းမှာပြောခဲ့သလို စာရေးသူက သူ့လိုရင်းကို စာပိုဒ်တွေမှာ တစ်မျိုးနည်းနည်းထည့်သွင်းထားတာကို အစလိုက်ဖော်နိုင်ဖို့ပဲ အရေးကြီးတာပါ။ တစ်ချို့ တစ်လုံးတည်းတစ်ခဲတည်းဖြစ်နေတဲ့စာပိုဒ်ကိုတွေ့တဲ့အခါ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ - Break Down လုပ်လိုက်ဖို့လိုပါတယ်။

.

ခက်တယ်လို့ထင်ထားတဲ့စာပိုဒ်ကို အပိုင်းလေးတွေခွဲပြီး နားလည်အောင်ကြိုစားဖို့ဆိုလိုတာပါ။ အဲဒီထဲကနေမှ မေးခွန်းစာလုံးတွေဖြစ်တဲ့ Who, What, When, Where, Why နဲ့ How စာလုံးတွေကို ကိုယ်တိုင်မေး ကိုယ်တိုင်ချရေးပြီး အားလုံးကိုပြန်ဆက်စပ်ရေးလိုက်တဲ့အခါ သပ်ရပ်လှပအဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ Summary ကောင်းတစ်ပုဒ် ရရှိလာမှာဖြစ်တဲ့အကြောင်း နည်းလမ်းပေးလိုက်ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စာပိုဒ်အဆုံးမှာတော့ မိမိကဘယ်လိုထင်တယ်ဆိုတဲ့ ထင်မြင်ချက် - Opinion ကိုတော့ ထည့်မရေးလိုက်ပါနဲ့။

.

ခင်မင်လျက်

.

11-17-2015
.
“ Summary ေရးဖို႕အခက္အခဲျဖစ္ေနသလား ” စာမူသည္ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာလ ( ၂၉ ) ရက္ေန႕၊ စေနေန႕ထုတ္ NetGuide နည္းပညာဂ်ာနယ္ အတြဲ ( ၄ ) ၊ အမွတ္ ( ၅၈ ) ၊ စာမ်က္ႏွာ ( ၃၇ ) တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသည္။