စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္အရင္လုပ္ပါ

ေဆာင္းပါးရွင္ - ကိုညီညီ ( ေတာင္ၾကီး )

.

.

တစ္္ခုခုလုပ္မယ္ဆုိတုိင္း မိမိကိုယ္တိုင္စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ အရင္လုပ္ထားသင္႕ပါတယ္။ ၾကည္လင္တဲ႕စိတ္ကသာလွ်င္ ေကာင္းမြန္ေခ်ာေမြ႕တဲ႕ ကိစၥျပီးေျမွာက္မႈကို ယူေဆာင္လာေပးႏုိင္ပါလိမ္႕မယ္။ ဒီလိုေျပာရတာကလည္း လူေတြ .. လူေတြ၊ တစ္ေန႕တစ္ေန႕ေတြ႕လိုက္တဲ႕လူေတြ အမ်ားၾကီးမွ .. အမ်ားၾကီးပါ။

.

ေကာင္တာမွာ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ လူေတြနဲ႕တည္႕တည္႕ေတြ႕တယ္။ ဖုန္းထဲမွာ အသံနဲ႕ေတြ႕တယ္။ ကုိယ္ကထုိင္ၾကည္႕ေနလို႕ LED ဖန္သားျပင္ေပၚမွာ လူေတြကိုေတြ႕တယ္။ ကုိယ္႕လက္ညိႈးေလးေၾကာင္႕ ၾကိဳးမဲ႕ၾကြက္ကေလးကေခၚေဆာင္လို႕ LCD ကြန္ပ်ဴတာေပၚမွာ လူေတြေတြ႕တယ္။ လက္မေလး ယိမ္းကာ ႏြဲ႕ကာနဲ႕ စမတ္ဖုန္းေပၚမွာ လူေတြကုိေတြ႕တယ္။ ဒီအေျခအေနအားလံုးထဲက တစ္ခုမွ်မရွိဘူးဆိုရင္ မိုင္ေထာင္ခ်ီေဝးပါေစ .. ကိုယ္ေတြ႕ခ်င္တဲ႕လူကို စိတ္ထဲကေန သြားေတြ႕တယ္။ ဒါဟာ ဘာေၾကာင္႕လဲ?

.

စိတ္ပညာရွင္ေတြရဲ႕ စကားအရ လူဆုိတာ လူမႈေရးရွိတဲ႕သတၱဝါ - Social Animal ပါ။ အမွန္က လူေတြဟာ တစ္ေယာက္တည္း မေနႏိုင္ပါဘူး။ စိတ္အေျခအေနအရ အဆင္ေျပတဲ႕အခါရွိသလုိ အဆင္မေခ်ာတဲ႕ ေစ်းခပ္ေပါေပါအခ်ိန္ေတြၾကားထဲမွာလည္း လူေတြ ေနထုိင္ၾကတယ္။ ဒီေတာ႕ လူေတြ တစ္ေယာက္နဲ႕တစ္ေယာက္ ဘယ္လုိေပါင္းသင္းဆက္ဆံၾကသလဲ? ေလ႕လာၾကည္႕ၾကရေအာင္..။

.

.

သူတစ္ပါးကို မိမိဒုကၡအေၾကာင္းေျပာျပျခင္းျဖင္႕ဆက္ဆံတယ္။ ………. ။ ရွင္းပါတယ္။ ဒီလုိလူေတြကို လူေတြ မၾကိဳဆိုပါဘူး။ ကိုယ္႕ေရွ႕မွာေတာ႕ “ ဟယ္ .. ဟုတ္လား ..! ” ဒီလုိမ်ိဳးေတာ႕ၾကားရႏိုင္တာေပါ႕။ ဒါေပမယ္႕ ဒါဟာ ေလာကြတ္အရ ဟန္ျပဆိုတာ လူတိုင္းသိတယ္။ သိပင္သိေသာ္ျငားလည္း ဒါမ်ိဳး အေပၚယံဆီတရႊဲရႊဲစကားေတြကိုမွၾကားခ်င္တာ လူ႕သဘာဝပါ။ ဒါဆုိ လူေတြနဲ႕မဆက္ဆံ စကားမေျပာခင္ ဒုကၡကို ဘယ္လိုရွင္းထားမလဲ? ျပသနာရဲ႕ အရင္းအျမစ္ကို ေဖြရွာတူးဆြျပီး အေျဖရွာသင္႕ပါတယ္ .. ဒါ ဘယ္သူလုပ္တာလဲ လို႕  “ တရားခံရွာဖုိ႕ ” မဟုတ္ပါ ။

.

ေသခ်ာတာတစ္ခုက အခက္အခဲတစ္ခု မေျပလည္တုိင္း “ ဘယ္သူ႕ေၾကာင္႕လဲ ” လို႕ ဓါးစာခံရွာလို႕ကေတာ႕ ကိုယ္႕နားမွာ ေရရွည္ ဘယ္သူမွ ျမဲျမဲျမံျမံ ေနႏုိင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါကို ဘယ္လုိေျဖရွင္းရမလဲဆုိတဲ႕ ျပသနာရဲ႕ ေစ႕ေဆာ္ခဲ႕တဲ႕အေၾကာင္းရင္း - Root Cause ကို ရွာမွသာ ကိုယ္႕ကို ဝုိင္းကူမယ္႕သူေပၚလာသလို အနစ္နာခံ မွ်ေဝခံစားေပးမယ္႕သူဆုိတာလည္း ရွိလာမွာပါ။

.

.

မိမိမွာမရွိတဲ႕အရည္အခ်င္းကို ရွိသေယာင္ဆက္ဆံတယ္။ ………. ။ ဒီအပုိဒ္မွာ ၾကြားတာေရာ ႏွိမ္႕ခ်တာပါမက်န္ လိမ္ညာမႈပါ အက်ံဳးဝင္ပါတယ္။ ေငြမရွိပဲ သူေ႒းဟန္ေဆာင္တယ္။ သမာဓိမရွိပဲ လူၾကီးလူေကာင္းပံုဖမ္းတယ္။ ပစၥည္းဥစၥာေပါမ်ားပါလ်က္နဲ႕ အမ်ားအက်ိဳးထမ္းရြက္ရမွာစုိးလို႕ မရွိခ်င္ဟန္ေဆာင္ၾကတယ္။ ဒီလိုနည္းလမ္းေတြသံုးျပီး ဆက္ဆံရင္ လူလူခ်င္းဆက္ဆံေရး မျမဲႏုိင္ပါဘူး။ ေသခ်ာေတြးၾကည္႕ရင္ လူဘဝတစ္သက္တာ လႈပ္ရွားေနရင္း ဒီလုိလူေတြ ေန႕စဥ္ေတြ႕ေနရတာ မေရမတြက္ႏိုင္ေအာင္ပါပဲ။

.

သူ႕အရည္အခ်င္းသိရဖို႕ ကုိယ္႕ဖက္က အမွန္ေျပာဖို႕လုိပါတယ္။ ဒါမွလည္း တစ္ဖက္သားရဲ႕ ဆန္းစစ္မႈကို ေက်ာ္လြန္ျဖတ္သန္းျပီး ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ႏိုင္မွာပါ။ ကိုယ္အမွန္ေျပာလိုက္လို႕ ကိုယ္႕ကို “ အမွန္ ” အတုိင္းျမင္သြားသူေတြကုိ ေရြးခ်ယ္ေပါင္းသင္းပါ။ ဒီလိုပဲ ကိုယ္႕ကို ရွိရင္းစြဲအတိုင္း ရင္ဘတ္ခ်င္း ဖြင္႕အံလာသူတစ္ေယာက္ရဲ႕စကားကို အမွန္ဟုတ္မဟုတ္ဆိုတာကို အမ်ားအားျဖင္႕ ဆ႒မအာရံုက အလိုလို သိႏိုင္စြမ္းပါတယ္။ အဲဒီတစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ အမွန္္တရားကို တန္ဖုိးထားပါ .. ေတြ႕ရခဲတယ္။ သူ႕ကို ကိုယ္႕မွာရွိတဲ႕ အမွန္တရား ျပန္ေပးလိုက္ပါ။ ဒါဆုိရင္ တစ္ဦးနဲ႕တစ္ဦး ကိုယ္ခ်င္းစာတရားနဲ႕ ေဖးမအကူ အတူအညီ သယ္ေဆာင္သြားလုိ႕ ရပါျပီ။

.

.

အဆင္႕အတန္းကိုေရွ႕တန္းတင္ျပီးဆက္ဆံတယ္။ ………. ။ ရာထူးအေဆာင္အေယာင္ဆုိတာမ်ိဳးက မျပဳတ္က်ခင္အထိေတာ႕ တန္းခိုးအာဏာထြားပါတယ္။ အေပၚယံ လူအထင္ၾကီးစရာေတြဟာ အခ်ိန္အပိုင္းအျခားတစ္ခုအထိေတာ႕ သက္ေရာက္မႈရွိတာ လက္ခံေပးလိုက္ပါ။ ဒါေပမယ္႕ မနက္မ်က္ႏွာသစ္၊ မျဖစ္မေန အသက္ဆက္ဖို႕ အစာစား၊ ခႏၶာဝန္သန္႕ရွင္းေရးလုပ္ .. စတဲ႕ လူျဖစ္ရတဲ႕ဒုကၡၾကံဳရတာခ်င္းေတာ႕ အတူတူပါ။ လူကို လူလုိ မဆက္ဆံတတ္တဲ႕ လူတန္းစားမ်ိဳးေတြကုိ ေတြ႕ဖူးၾကမွာပါ။

.

ေျခာက္ခ်ီးေျခာက္ခ်က္ေအာင္ျမင္မႈေလး ရရံုေလာက္နဲ႕ စကားမေျပာႏုိင္ အဖက္မလုပ္ႏိုင္သူေတြေၾကာင္႕ ခံစားရသူေတြရဲ႕ ရင္တြင္းေဝဒနာကုိ လက္ရွိ သူတို႕ရရွိထားတဲ႕ ရာထူး၊ ဥစၥာဓနရဲ႕ ဝဋ္ေၾကြးတစ္ေက်ာ႕ျပန္လာတဲ႕အခါက်မွ အသိတရား ရပါလိမ္႕မယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က်ရင္ သူတို႕မွာ သူငယ္ခ်င္းေကာင္းဆုိတာလည္း မရွိႏုိင္ေတာ႕ပါဘူး။ မိတ္ေဆြေကာင္းေတြလည္း မက်န္ရစ္ႏုိင္ေတာ႕ပါဘူး။ အေရးၾကီးတာ မိမိဆက္ဆံေနတာ “ ကိုယ္ကဲ႕သို႕ခံစားခ်က္ရွိေသာလူ ” ပုဂိၢဳလ္ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ အျမဲသတိရရင္ ျပသနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ရပ္တန္႕သြားပါလိမ္႕မယ္။

.

.

မသိတာကိုမေမးဘူး ရမ္းသမ္းျပဳလုပ္တယ္။ ………. ။ အမွန္တကယ္သိသူတစ္ေယာက္ဟာ သူသိတဲ႕အမွန္တရားကို ပံုေဖာ္ျပီးလုပ္ေဆာင္တယ္ဆိုရင္ ေကာင္းပါတယ္။ အသိက အသိပဲ .. လုပ္ေဆာင္ခ်က္က လမ္းေခ်ာ္ေနတဲ႕အခါ ေလာကၾကီးမွာ ရုိက္လို႕မကုန္ႏုိင္တဲ႕ ဇာတ္ေၾကာင္းေတြ ေပၚလာၾကတာ မေရမတြက္ႏိုင္ေအာင္ပါပဲ။ ဒီလိုျဖစ္ရတဲ႕အေၾကာင္းရင္းကေတာ႕ ငယ္ငယ္ကတည္းက ဗဟုသုတမပါတဲ႕ ပညာေရးေၾကာင္႕လို႕ ဆုိခ်င္ပါတယ္။ တစ္ခုခုသိဖို႕ လူၾကီးသူမ အေပါင္းအသင္းေတြကို အားကုိးရတယ္။ ( ၅ ) ႏွစ္အရြယ္ကတည္းကသင္ခဲ႕တဲ႕ ပညာေရးစံနစ္ဟာ အဆင္႕ဆင္႕ေတြးေတာဆင္ျခင္ႏုိင္စြမ္း - Critical Thinking ကို မေပးႏုိင္ခဲ႕ဘူး။

.

ဒီလုိမေျပလည္တဲ႕ အလြဲလြဲအမွားမွား အျပစ္ေတြကို ေရွာင္လႊဲႏုိင္ဖုိ႕ စာဖတ္ရပါမယ္။ လက္လွမ္းမွီတဲ႕ မီဒီယာတံခါးေပါက္ကေန ေခါင္းျပဴၾကည္႕ရပါမယ္။ ဘာသာျပန္ျပီးထား အေရးအသားေတြကေနတစ္ဆင္႕ အဂၤလိပ္စာကို ကိုယ္ပိုင္ဖတ္ႏုိင္တဲ႕အဆင္႕အထိ မိမိကိုယ္တုိင္ - Self Study ျမွင္႕တင္ရပါမယ္။ ဒီလိုခပ္ေဝးေဝးမလုပ္ႏိုင္ေသးဘူးဆိုရင္ အလြယ္နည္းလမ္းရွိပါေသးတယ္ ..။ Ask Questions.

ေမးခြန္းမ်ားမ်ား ေမးပါ။

.

.

မိမိကိုလာသင္ေပးမယ္႕သူကိုေစာင္႕ေနတယ္။ ………. ။ လူေတြဟာ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် သိသူ တတ္သူထံမွာ ဆည္းပူးရမည္႕အစား ဘယ္သူက လာသင္ေပးမလဲဆုိတာမ်ိဳးကုိ ေစာင္႕တတ္တဲ႕ အပ်င္းသတၱဝါတစ္မ်ိဳးပါ။ ဥပမာ - စာသင္ဖုိ႕ ေက်ာင္းသြားတယ္။ ဆရာလာမွ ဖတ္စာအုပ္ထုတ္တယ္။ ဆရာေျပာျပတာကုိ နားေထာင္တယ္၊ လုိက္ကူးတယ္။ ရွင္းျပတာကိုနားေထာင္ျပီးမွ နားလည္ေအာင္လုပ္တယ္္။ နားမလည္တဲ႕အပိုင္းကုိ ျပန္လွန္ေဆြးေႏြးျခင္းမရွိပဲ အလြတ္က်က္မွတ္တယ္။ အဲဒီလုိ လူငယ္တစ္ေယာက္ရဲ႕ဦးေႏွာက္ဟာ ဘယ္လိုတုိးတက္မႈအတြက္မွ အလုပ္မလုပ္ေတာ႕ပါဘူး။ အနာဂါတ္ေပ်ာက္တဲ႕ သာဓကပါ။

.

ေခတ္ၾကီးကိုဦးေဆာင္ေနတဲ႕လူငယ္ေတြ စာသင္ယူပံုက တစ္မ်ိဳးပါ။ ဆရာက ေက်ာင္းဖြင္႕စကေန စာေမးပြဲေနာက္ဆံုးရက္အထိ အခ်ိန္ဇယားနဲ႕ ဖတ္ရန္စာအုပ္၊ စာပုိဒ္၊ စာေမးပြဲတုိ - Quiz ၊ အိမ္စာ - Homework ၊ လက္ေတြ႕ Lab ၊ အုပ္စုလိုက္လုပ္ေဆာင္ျခင္း - Group Project တုိ႕သာမက ဘယ္ေနရာမွာ ဖတ္စာအုပ္ကို ေစ်းေပါေပါနဲ႕ ဝယ္ႏုိင္တယ္ဆုိတာအထိ သင္ရိုးညႊန္းတမ္း - Syllabus ကို ေရးတင္ထားေပးတယ္။

.

ေက်ာင္းသားက အဲဒါကိုအခ်ိန္ဇယားဆြဲျပီး ဖတ္စာအုပ္ကို ၾကိဳဖတ္ျပီးခါက်မွ ေက်ာင္းခန္းထဲ ဝင္ရပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႕ “ ဆရာမွတပည္႕ကိုသင္ေပးျခင္း ” က ေန “ ဆရာႏွင္႕တပည္႕အျပန္အလွန္ေဆြးေႏႊးျခင္း ” ျဖစ္သြားပါတယ္။ ႏုိင္ငံကို တစ္ကယ္ေခါင္းေဆာင္မယ္႕သူေတြဟာ မိမိကိုလာသင္ေပးမယ္႕သူကုိ တစ္ေနရာတည္းမွာ အခ်ိန္ကုန္ခံျပီး ေစာင္႕မေနပါဘူး။

.

.

ဒါေတြအားလံုးကို အဆင္ေျပေျပျဖစ္ေအာင္ လားရာတူရာဘက္ကို တြန္းေရႊ႕ႏုိင္ဖုိ႕ ဆက္ဆံဘက္ - Communicating Party ( ၂ ) ဖက္စလံုးဟာ စိတ္္ခ်မ္းသာေနဖို႕လုိပါတယ္။ စိတ္ခ်မ္းသာေနသူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ခုခုဆုိရင္ လုပ္ရကိုင္ရဖုိ႕ တက္ၾကြေနေလ႕ရွိတယ္။ စိတ္ညစ္ေနသူတစ္ေယာက္အဖို႕ ေလးေလးပင္ပင္ျဖစ္ေနသလို အခ်ိန္နဲ႕အမွ် ပ်င္းရိမႈေတြ မ်ားလာတယ္။ ထုိင္းမိႈင္းလာတယ္။ ေအာင္ျမင္ရရွိမႈေတြ နည္းသထက္နည္းလာတယ္။ ဒါဟာ လူ႕ေဘာင္ေလာက ရဲ႕ ဆုတ္ယုတ္မႈတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

.

စားဝတ္ေနေရးအရ၊ ပညာရွာမွီးမႈအရ၊ အေတြ႕အၾကံဳနဲ႕အဆက္အသြယ္ရလုိရျငား ျပည္ပႏုိင္ငံတစ္ခုခုကို သြားေရာက္ခ်င္သူမ်ား အထူးသတိထားစရာပါ။ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ အလကားရတာ ဘာတစ္ခုမွမရွိပါဘူး။ အားလံုးဟာ ေငြ သို႕မဟုတ္ ကုိယ္႕ဖက္က တစ္စံုတစ္ရာေတာ႕ ေပးလုိက္ရစျမဲပါ။ ဘာပဲေပးလိုက္ရ ေပးလိုက္ရ မိမိျပန္ရတာဟာ “ စိတ္ခ်မ္းသာမႈ ”  ျဖစ္မွသာလွ်င္ တန္ရာတန္ေၾကး ျဖစ္မွာပါ။

.

.

အျပန္အလွန္အားျဖင္႕ ကိုယ္႕ခြန္ ကိုယ္႕အားနဲ႕ စိုက္ထုတ္လိုက္ရတဲ႕ ဝန္ေဆာင္မႈတစ္ခု - ခပ္ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ “ မိမိအခ်ိန္ေတြကို ေရာင္းလုိက္ရတဲ႕အခါ ” ဝယ္ယူသြားသူ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ ကုမၸဏီပိုင္ရွင္ေတြဘက္က “ စိတ္ခ်မ္းသာမႈ တစ္ခုခု ” ျပန္လည္ရရွိသြားမွသာလွ်င္ မွ်တတဲ႕အေပးအယူ ျဖစ္ပါလိမ္႕မယ္။

.

.

အေမရိကန္လို လူ႕အခြင္႕အေရးေျမဆီလႊာေပၚမွာ စိတ္ခ်မ္းသာမႈကို အင္မတန္အေလးထားပါတယ္။ တရားမွ်တမႈကို ျမတ္ႏုိးတယ္။ တရားဥပေဒစုိးမုိးေရးကို ကိုယ္တိုင္ပါဝင္လုပ္ေဆာင္တယ္။ မိမိကုိယ္တုိင္ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ၾကိဳးစားျပီး ဘဝကို ေနေပ်ာ္ေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕ ၾကိဳးစားၾကတယ္။ ကိုယ္တိုင္လုပ္ယူတယ္ .. မရရင္ စိတ္ခ်မ္းသာမႈကို ေငြနဲ႕ လုိက္ဝယ္ယူတယ္။ ဒါေၾကာင္႕ အလုပ္အားလပ္ရက္မွာ အပန္းေျဖတတ္တဲ႕အေလ႕အက်င္႕နဲ႕ ခရီးသြား Industrial ၾကီးထြားတာ အံ႕ၾသစရာမဟုတ္ပါဘူး။

.

ဒီ႕ထက္ပိုမုိေျပာရရင္ စိတ္ခ်မ္းသာမႈကို ျပည္သူျပည္သားေတြ ကိုယ္စီကုိယ္င တစ္ပါးသူမထိခိုက္ပဲ ရွာေဖြၾကလုိ႕၊ မွ်ေဝၾကလို႕ သူတို႕ရဲ႕ လူေနမႈစံနစ္ဟာ “ ဒီမုိကေရစီစံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႕ကိုက္ညီတယ္ ” လို႕ တင္စားခ်င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႕ ျပည္ပႏုိင္ငံထြက္ဖို႕ၾကိဳးစားေနတဲ႕လူငယ္၊ ညီအစ္ကုိ၊ ေမာင္ နဲ႕ ႏွမမ်ားပါမက်န္ မိမိကိုုယ္တိုင္ေရာ၊ မိမိပတ္ဝန္းက်င္ကလူေတြကိုပါ အဆင္ေျပေစရန္ “ စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ေနတတ္တဲ႕စိတ္ထားေလး ” ၾကိဳတင္ေလ႕က်င္႕ ႏွလံုးသြင္းယူေဆာင္လာဖုိ႕ မွာၾကားလုိက္ပါရေစ ..။

.

ခင္မင္ျခင္းမ်ားစြာျဖင္႕
.
07-03-2015
.
" စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္အရင္လုပ္ပါ " စာမူသည္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္၊  စက္တင္ဘာလ ( ၁၂ ) ရက္ေန႕၊ စေနေန႕ထုတ္ NetGuide နည္းပညာဂ်ာနယ္ အတြဲ ( ၄ ) ၊ အမွတ္ ( ၁ ) ၊ စာမ်က္ႏွာ ( ၅၁ ) တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသည္။ Download Link: http://www.mediafire.com/download/qmy3m57txd226wd/NetGuide+Vol.4%2C+No.1.pdf